

W XIX w. szybko rozrastała się społeczność nowotarskich Żydów. W 1891 r. wznieśli na ul. Szerokiej (dziś Harcerska) główną synagogę. W kolejnych latach dom modlitwy organizował nie tylko nabożeństwa religijne, ale również odwoływał się do rocznic syjonistycznych. Należy zaznaczyć, że w międzywojennym mieście syjoniści zaczynali dominować we władzach gminy.
Tuż za budynkiem znajdowała się Talmud Tora. W okolicy funkcjonowała także żydowska ochronka oraz stołówka – tak wiec synagoga była sercem żydowskiego świata w Nowym Targu.
W czasie okupacji niemieckiej synagoga była świadkiem zagłady nowotarskich Żydów. To przed nią spędzano mieszkańców getta, do których strzelano. W samym budynku znajdował się początkowo magazyn towarów rolniczych. W 1940 r. utworzono w jej wnętrzu kino. Po wojnie społeczność żydowska podjęła próby odzyskania synagogi. Po opuszczeniu miasta przez ostatnich Żydów do sprawy nie wrócono, zaś w miejscu dawnej synagogi do dziś mieści się kino. W latach 70. ub. wieku zburzono ścianę frontową i gruntownie przebudowano dawny dom modlitwy, tak że zupełnie nie ma nic wspólnego z dawną synagogą.

Synagóga v Novom Targu – Ul. Jana Kazimíra 17 / Harcerska ulica
V 19. st. sa židovská komunita v Nowom Targu rýchlo rozrastala. V r. 1891 postavili na Szerokej ul. (dnes Harcerska ul.) hlavnú synagógu. Modlitebňa v nasledujúcich rokoch organizovala nielen náboženské obrady, ale odkazovala aj na sionistické výročia. Treba poznamenať, že v medzivojnovom meste začali sionisti dominovať samosprávam.
Hneď za budovou sa nachádzal Talmud Torah. V areáli bol aj židovský sirotinec a jedáleň – synagóga bola teda srdcom židovského sveta v Nowom Targu.
Počas nemeckej okupácie bola synagóga svedkom vyhladzovania Židov z Noweho Targu. Práve pred ňou zhromažďovali obyvateľov geta, do ktorých strieľali. V samotnom objekte bol spočiatku sklad poľnohospodárskeho tovaru. V roku 1940 v nej zriadili kino. Po vojne sa židovská komunita pokúsila synagógu získať späť. Po odchode posledných Židov z mesta sa k tejto záležitosti už nikto nevracal a na mieste bývalej synagógy je dodnes kino. V 70. rokoch 20. st. bola zbúraná čelná stena a bývalá modlitebňa bola dôkladne prestavaná, takže s bývalou synagógou nemá absolútne nič spoločné.
1./ foto: Synagoga przy ul. Jana Kazimierza, Nowy Targ – elewacja frontowa
źródło: Żidowski Instytut Historyczny
rok: 1966