Powstała w XIX w. z inicjatywy gorlickich chasydów. Kongregacja Beszt Bes-Medresz składała się głównie z byłych zwolenników rebe z Berbeşti, rabina Israela Taitelbauma. Dom modlitwy chętnie odwiedzali Żydzi, którzy nie przynależeli do żadnej z rabinackich grup. W czasie I wojny światowej Gorlice były miejscem krwawej bitwy, a miasto zostało zniszczone. Synagoga została jednak lekko uszkodzona, a w jej wnętrzu przetrwały wszystkie stare księgi – powiadano, ze to największy księgozbiór w mieście. Jednym z modlących się w synagodze był Nuchem Stark, właściciel słynnego hotelu w Gorlicach. Był on ofiarodawcą i darczyńcą działającej przy synagodze fundacji.
Przed wojną modlitwom przewodził Meir Rubin, który według wspomnień posiadał barytonowy głos przypominający ryk lwa. Jego specjalnością były modlitwy podczas Wielkich Świąt (Rosh Ha-Shana, Jom Kippur, Sukkot). W czasie tych podniosłych religijnych uroczystości towarzyszył mu chór. Meir Rubin zmarł przedwcześnie, mając pięćdziesiąt kilka lat. Budynek służył jako miejsce modlitwy do wybuchu II wojny światowej. W okresie okupacji Niemcy zdewastowali wnętrze, urządzili w nim magazyn. W podłogę synagogi wmurowali macewy, które wyciągnęli z żydowskiego cmentarza w Gorlicach. Synagoga przetrwała wojnę, a po 1945 r. został przebudowana. Przez jakiś czas służyła jako remiza strażacka. W tym czasie udało się wydobyć macewy, które złożono na cmentarzu przy ul. Stróżowskiej.
20 grudnia 2012 r. budynek został sprzedany, a w połowie lipca 2016 r. zburzony. W jego miejscu ma powstać nowy obiekt nawiązujący w architekturze do synagog. Przed dawnym budynkiem domu modlitwy wznosi się pomnik poświęcony pamięci Ofiar Holokaustu – gorlickich Żydów zamordowanych w czasie wojny. W 2021 r. w Gorlicach otwarto Sidur Przechodniów, niezwykłe miejsce pamięci gorlickich Żydów, gdzie umieszczono macewy wydobyte z podłogi dawnej synagogi.
Synagóga Beszt v Gorliciach – Strażacka ulica v Gorliciach, Námestie Dworzysko
Synagóga vznikla v 19. st. z iniciatívy gorlických chasidov. Kongregáciu Bešt Bes-medreš tvorili najmä bývalí priaznivci Rebbe Berbeştiho, rabína Israela Taitelbauma. Modlitebňu horlivo navštevovali Židia, ktorí nepatrili k žiadnej z rabínskych skupín. Počas 1. Svetovej vojny boli Gorlice miestom krvavých bojov a mesto bolo zničené. Synagóga však bola len mierne poškodená, ale všetky staré knihy sa v jej vnútri zachovali – hovorilo sa, že to bola najväčšia zbierka kníh v meste. Jedným z modliacich sa v synagóge bol Nuchem Stark, majiteľ povestného hotela v Gorliciach. Bol darcom a dobrodincom nadácie pôsobiacej pri synagóge.
Pred vojnou viedol modlitby Meir Rubin, ktorý, podľa spomienok, mal barytónový hlas pripomínajúci rev leva. Jeho špecialitou boli modlitby počas veľkých sviatkov (Roš ha-šana, Jom kipur, Sukot). Počas týchto slávnostných náboženských obradov ho sprevádzal spevácky zbor. Meir Rubin zomrel predčasne, vo veku päťdesiatich rokov. Budova slúžila ako miesto modlitby až do vypuknutia 2. Svetovej vojny. Počas okupácie Nemci zdevastovali vnútro synagógy a premenili ju na sklad. Do podlahy synagógy vmurovali macevy, ktoré privliekli zo židovského cintorína v Gorliciach. Synagóga prežila vojnu, a po r. 1945 bola prestavaná. Istý čas slúžila ako požiarna zbrojnica. V tom čase macevy boli vykopané a uložené na cintoríne na Stróżowskej ulici.
Dňa 20. decembra 2012 bola budova predaná a v polovici júla 2016 zbúraná. Na jej mieste má vyrásť nový objekt, ktorý architektúrou bude pripomínať synagógu. Pred bývalou budovou modlitebne sa týči pamätník venovaný obetiam holokaustu – gorlickým Židom zavraždeným počas vojny. V roku 2021 bol v Gorliciach otvorený Sidur Przechodniów – Lucerna neprítomných, mimoriadne miesto pamäti gorlických Židov, kde boli umiestnené macevy vyňaté z podlahy bývalej synagógy.
zdrój: Centrum Informacji o Dawnej Gminie Izraelickiej Biecz